ΚΙΚΕΡΩΝ, ΠΕΡΙ ΚΑΘΗΚΟΝΤΩΝ

Ο παρών τόμος προσφέρει την πρώτη εκτενώς σχολιασμένη απόδοση στην κοινή νεοελληνική του έργου "Περί καθηκόντων" (De officiis) του Κικέρωνα, έργου με φιλοσοφικές καταβολές που εντοπίζονται στη φιλοσοφία της Μέσης Στοάς, στις χαμένες για εμάς ηθικές πραγματείες του Παναίτιου άπο τη Ρόδο και του Ποσειδώνιου από την Απάμεια της Συρίας. Στο έργο του Κικέρωνα η Στωική ηθική θεωρία προσαρμόζεται απολύτως στα πολιτικά και κοινωνικά συμφραζόμενα της ύστερης ρωμαϊκής δημοκρατίας. Εδώ, όπως άλλωστε και στο αντίστοιχο έργο του Παναίτιου "Περί του καθήκοντος", ¨η προσοχή είναι στραμμένη όχι πια στον Στωικό σοφόν, αλλά στον πεφωτισμένο προκόπτοντα, που προσπαθεί και αγωνίζεται καθημερινά για την ηθική του βελτίωση. Συνδυάζοντας αυτό το αρχαίο ελληνικό φιλοσοφικό ιδανικό με τις δικές του πολιτικές αντιλήψεις ο Κικέρων ζητεί να ορίσει το ήθος του φιλόπατρη Ρωμαίου πολίτη που, κατά τη γνώμη του ρήτορα και σε αντιδιαστολή με ό,τι προωθούσαν τα πολιτικά ήθη της εποχής του, κατέστησε τη ρωμαϊκή πολιτεία κοσμοκράτειρα. Με ηθική διδασκαλία που καλύπτει όλες σχεδόν τις εκφάνσεις του ιδιωτικού και δημόσιου βίου, χωρίς ωστόσο να παραβλέπει τις θεωρητικές καταβολές των ζητημάτων τα οποία ο Κικέρων αναπτύσσει και αναδιατυπώνει εντέχνως με τον ρητορικό του οίστρο, το έργο "Περί καθηκόντων" εκφράζει το φιλοσοφικό απόσταγμα του ελληνορωμαϊκού κόσμου ως προς την έννοια του «πολιτικού ήθους». Γι' αυτό υπήρξε βασικότατο και προσφιλέστατο ανάγνωσμα των μορφωμένων της ευρωπαϊκής ηπείρου ήδη από τα αρχαία χρόνια και μέχρι την τελευταία αναλαμπή των κλασικών γραμμάτων περί τα μέσα του 20ού αιώνα. Από αυτή την πνευματική αφετηρία προέκυψε στην Ευρώπη το ιδανικό του «ευγενούς ανθρώπου», το οποίο αποτέλεσε τη νεωτερική μετεξέλιξη του αρχαιοελληνικού «καλός καγαθός». (Από το σημείωμα του μεταφραστή)